درياچه (تالاب) اروميه تنها درياچه‌اي نيست كه وضعيت ناگواري دارد. تالاب هامون در سيستان، گاوخوني در اصفهان، پريشان و بختگان در فارس وبسياري از تالاب‌ها و درياچه‌هاي كشور روزگاري مشابه اروميه دارند. براي نمونه، كرماني‌ها سال‌هاست از خشك شدن جازموريان رنج مي‌برند. اخيرا اما پيامدهاي ناگوار خشك‌شدن اين تالاب بيش از پيش نمايان شده است. تالاب جازموريان كه در روز گار پر آبي يكي از مهم‌ترين ايستگاه‌هاي زمستان‌گذراني پرندگان مهاجر بود و باعث تلطيف هواي منطقه مي‌شد، آنطور كه مسئولان محلي خبر داده‌اند به يكي از بزرگ‌ترين كانون‌هاي بحراني گردوغبار منطقه تبديل شده است. جازموريان هم مثل ساير تالاب‌ها قرباني بخشي‌نگري و بي‌توجهي به معيارهاي زيست‌محيطي شده است. معاون دفتر زيستگاه‌ها وامور مناطق سازمان حفاظت محيط‌زيست در اين‌باره به همشهري گفت: اصلي‌ترين منبع تغذيه آب جازموريان رودخانه هليل‌رود بود. اما احداث سد روي اين رودخانه كه با توسعه كشاورزي صورت گرفت، از ورود حقابه جازموريان جلوگيري كرد و درنتيجه اين تالاب كه يك تالاب فصلي است، رفته رفته خشك شد.
- خشك شدن سرنوشت محتوم همه تالاب هاست
آنطور كه دكتر مسعود باقرزاده كريمي مي‌گويد علاوه بر رودخانه هليل رود نهر كوچك آبي از سيستان و بلوچستان به جازموريان مي‌ريزد كه بخش‌هاي شرقي اين تالاب را مرطوب مي‌كند اما اين نهر آن اندازه نيست كه بتواند پهنه 250هزار هكتاري اين تالاب را مرطوب كند و به همين دليل اكنون جازموريان به يك كفه نمكي و به كانون گردوغبار تبديل شده است و هر چه محيط خشك‌تر و از ميزان بارندگي كاسته مي‌شود به خشكي تالاب افزوده مي‌شود.
او مي‌گويد كه خشك شدن تالاب‌ها، معضلي است كه با توجه به شرايط اقليم و دخالت‌هاي غيرمسئولانه در طبيعت، معضل بسياري از كشورهاي جهان است حتي در آمريكا هم با اين معضل مواجه هستند البته در آنجا با اجراي طرح‌هايي كه هزينه ميليارد دلاري دارد تلاش مي‌كنند اين زيست بوم‌ها رانجات دهند. براي نمونه با لوله‌كشي زيرزميني و با نصب اسپري، سطح تالاب‌ها را مرطوب نگه مي‌دارند تا اين اكوسيستم‌ها نابود نشود اما ما نه چنين اعتباراتي داريم و نه اجراي اين طرح‌ها با اقليم ما همخواني دارد. به گفته معاون دفتر زيستگاه‌ها وامور مناطق سازمان حفاظت محيط‌زيست تمام كفه‌ها و درياچه‌هاي نمكي كه در فلات‌هاي مرتفع مثل ايران واقع شده‌اند دير يا زود خشك مي‌شوند منتها در ايران، ما با دست خودمان سرعت خشك شدن و تخريب‌ها را چند برابر كرده‌ايم و‌گرنه اين اتفاقي است كه در همه دنيا در حال وقوع است.
- سدسازي متهم اصلي خشك شدن جازموريان
فرج‌الله عارفي، نماينده مردم جيرفت و عنبرآباد در مجلس شوراي اسلامي در گفت‌وگو با خبرگزاري مهر، از خشك شدن جازموريان به‌عنوان فاجعه محيط‌زيستي در جنوب استان كرمان نام برد و افزود: هم‌اكنون بستر اين درياچه كه شامل درياچه‌اي مركزي و دائمي و باتلاق اطرافش و در نهايت مراتع و علفزارهاي وسيع بود كاملا خشك شده و به بيابان تبديل شده است. عارفي عامل خشكيدگي جازموريان را قطع شدن حقآبه اين درياچه به‌دليل سدسازي روي رودخانه‌هايي دانست كه در بالا دست اين رودخانه‌ها قرار گرفته‌اند. نماينده مردم جيرفت و عنبرآباد در مجلس شوراي اسلامي افزود: روي‌سر شاخه‌هاي هليل رود سدهاي متعدد احداث شده است و حقآبه به هليل رود اختصاص نمي‌يابد چه برسد به اينكه بخواهد حقآبه‌اي به جازموريان برسد. عارفي افزود: هم‌اكنون جازموريان به كانون بزرگ ريزگردها در جنوب استان كرمان تبديل شده است و براي رفع اين مشكل بايد حقآبه اين درياچه تأمين شود.
- كانون‌هاي فرامرزي بايد كنترل شوند
محمود صفر زاده، مديركل محيط‌زيست استان كرمان هم به مهر گفته است كه خشك شدن حوضه‌هاي آبريز و رودخانه‌ها و وزش بادهاي فصلي عامل اصلي بروز پديده ريزگردها در استان كرمان در روزهاي اخير است. وي تصريح كرد: جازموريان در جنوب كرمان يكي از اين كانون‌هاي فرسايش بادي است كه بايد در راستاي احيا و آبگيري مجدد اين حوضه اقدام شود.
- انتقال آب درياي عمان به جازموريان
باقرزاده كريمي، معاون دفتر زيستگاه‌ها وامور مناطق سازمان حفاظت محيط‌زيست درباره چگونگي احياي اين تالاب مي‌گويد با توجه به موقعيت جغرافيايي اين تالاب به‌نظر مي‌رسد انتقال آب از درياي عمان به اين تالاب مي‌تواند راه گشا باشد. درعين حال وي تأكيد مي‌كند كه اين تنها يك ايده است و نياز به‌كار و مطالعات گسترده كارشناسي دارد و بايد همه زواياي اين طرح هم از نظر محيط‌زيستي و هم از نظر اقتصادي بررسي شود.
نظر شما